KIỂU 1: PHỤ HUYNH THỜ Ơ - "CON CỨ LÀM GÌ CON THÍCH

Cha mẹ kiểu này thường rất thoáng, chỉ đề ra có dăm ba luật lệ và chẳng buồn duy trì, kiểm soát lề lối trong nhà. Ngoài ra, cha mẹ dạng này cũng ít khi nào chịu hạ mình hạ giọng, lắng nghe để thấu hiểu và đồng cảm cho lũ trẻ con có được một bờ vai nương tựa.

KIỂU 2: PHỤ HUYNH DỄ DÃI - "CHA MẸ HOÀN TOÀN TIN LÀ CON SẼ CHĂM NGOAN"

Những ông bố bà mẹ dễ dãi không đặt ra quy luật, nề nếp, cứ buông thả tự do cho tụi nhỏ cuốn theo dòng đời, để mặc bánh xe của xã hội muốn lăn chúng đi đâu thì lăn. Điểm khác với cha mẹ thờ ơ, cha mẹ dễ dãi có sự chịu khó lắng nghe, khuyến khích và đồng cảm với con hơn.
Thế nhưng, cha mẹ dễ dãi thường chuộng kiểu nuông chiều, ôm ấp. Cha mẹ vì con mà “nới lỏng” những yêu cầu về nề nếp kỷ cương, vì sợ con mệt, sợ con ốm, sợ con chán, sợ con không thích, sợ con hờn giận,…

KIỂU 3: PHỤ HUYNH ĐỘC ĐOÁN - "CON PHẢI LÀM Y NHƯ CHA MẸ BẢO"

Kiểu cha mẹ này đối nghịch 100% với phong cách dễ dãi ở trên. Khái niệm thấu hiểu hay đồng cảm ít khi xuất hiện trong từ điển của họ.

Thay vì khuyến khích hay lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của con trẻ và gỡ rối cho những khó khăn của con, cha mẹ kiểu độc đoán khư khư giữ lấy mọi quy tắc họ đưa ra và bắt buộc con phải tuân theo. Kèm theo đó là việc kiểm soát con gắt gao 24/24, như trong doanh trại quân đội. Mọi xê dịch lệch ra khỏi luật là xử theo luật, không quan tâm đến lời giải thích hay đối thoại của con.

KIỂU 4: PHỤ HUYNH THÔNG THÁI - "CHA MẸ YÊU CẦU CAO NHƯNG SẼ ĐI CÙNG CON"

Cha mẹ thông thái là khi sự uy nghiêm không xuất phát từ quyền lực, mà là từ kiến thức và trí tuệ. Cha mẹ thấu hiểu và đồng cảm, nương theo sự phát triển nhu cầu tâm sinh lý của con trẻ qua từng giai đoạn mà dạy dỗ con. Cha mẹ không dễ dãi, xuề xòa trong chuyện học của lũ trẻ, để chúng cũng không được dễ dãi và chây lười với bản thân. Nhưng khi đứa trẻ sụp hố sâu hoặc vướng mắc những điều khó gỡ, cha mẹ sẽ là bờ vai tin tưởng và vòng tay ấm áp mà bất cứ đứa trẻ nào cũng cần.

Cha mẹ thông thái là sự kết hợp hài hòa giữa một Hitler cứng rắn và một Mẹ Theresa vị tha, là kỷ luật trong sự bao dung để đứa trẻ được cân bằng giữa tự do và nguyên tắc, giữa khắt khe và yêu thương, giữa phát triển năng lực và đong đầy cảm xúc, vun bồi tính cách nhân văn.

--------

Chuyển hóa chính mình để giáo dục trẻ thơ

Nếu lâu nay chúng ta vẫn xem việc nuôi dạy con cái chỉ là một nghề “cha truyền con nối” với phương cách “xưa làm sao nay làm vậy” thì trong cuốn sách này, tiến sỹ Charles Sophy lại đặt vấn đề rằng việc cha mẹ chuyển hóa chính mình để giáo dục trẻ thơ. Việc đầu tiên trên hành trình chuyển hóa là việc tự phản tỉnh. 

Tác giả đã lấy ví dụ về chính mình, ông phát hiện ra phản ứng thái quá của bản thân với con trẻ xuất phát từ cách ông được mẹ mình nuôi dạy. Mỗi người làm cha mẹ nên nhìn lại tuổi thơ để xác định những điểm mạnh và hạn chế trong cách nuôi dạy con của cha mẹ mình với sự thông hiểu và đồng cảm nếu có thể.

Việc phản tỉnh và tự phán không có nghĩa là chúng ta sẽ “nhượng quyền” làm cha mẹ cho con cái. Tác giả đã nêu ra nguyên nhân của một gia đình thiếu lành mạnh là khi con trẻ chiếm quá nhiều quyền lực từ cha mẹ, thông qua các ví dụ về Sasha, một cô bé 12 tuổi đe dọa làm nổ tung trường học rồi tự sát, và Sam, một cậu bé 15 tuổi nghiện và tàng trữ ma túy. Khi cha mẹ không thiết lập được ranh giới, nhượng bộ quá mức, sợ hãi phản ứng của con hoặc không nhất quán trong việc thực thi các quy tắc, họ sẽ dần đánh mất quyền lực. 

Tiến sỹ Charles Sophy để dành nguyên một chương để trả lời các câu hỏi thường gặp của phụ huynh về nuôi dạy con cái. Từ các vấn đề như cách xử lý khi con nói dối, hiệu quả của việc trừng phạt, đến có nên cho phép con uống rượu bia ở nhà, phát hiện chất kích thích trong đồ đạc của con, sai lầm của các gia đình khi đối mặt với khủng hoảng và tầm quan trọng của việc làm gương cho con cái. Tác giả luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của giao tiếp hiệu quả, kỷ luật